Το μεγάλο θέμα της υπογονιμότητας απασχολεί πάρα πολλά ζευγάρια στις μέρες μας σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι παράμετροι εμφάνισης προβλημάτων στην γονιμότητα ενός ζευγαριού ποικίλουν (η γενετική προδιάθεση, το στρες, το γενετικό υλικό τόσο του άνδρα όσο και της γυναίκας, κλπ.) και είναι σε θέση να επηρεάσει βαθιά όχι μόνο την σχέση του αλλά και την ψυχική του υγεία. Η ανάγκη για απόκτηση παιδιών και ταυτόχρονα η απόγνωση κι ο πόνος της αδυναμίας σύλληψης, των καθ’έξιν αποβολών ή/και των αποτυχημένων προσπαθειών θεραπείας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αποτελούν εξέχον κομμάτι της ζωής ενός ζευγαριού.
Τα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας αναβιώνουν αισθήματα θλίψης, ενοχής, δυσφορίας, θυμού, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που παρατηρείται άρνηση της κατάστασης, προσπαθώντας να αποβάλλουν την αίσθηση ότι είναι μη αποδεκτά κοινωνικά, αυξάνοντας, κατά αυτόν τον τρόπο τα επίπεδα του άγχους. Συχνά, μάλιστα, αντιλαμβάνονται την αδυναμία κυοφορίας ως προσωπική αποτυχία. Κλινικές μελέτες καταδεικνύουν ότι η υπογονιμότητα εκτός από το άγχος σχετίζεται και με την κατάθλιψη. Το στρες εμφανίζεται, σημαντικά, σε γυναίκες που παρουσιάζουν προβλήματα γονιμότητας, καθώς αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κοινωνική και σεξουαλική τους ζωή, με αποτέλεσμα να απομακρύνει συναισθηματικά το ζευγάρι και να δημιουργεί πρόβλημα στην μεταξύ τους σχέση.
Πολλά είναι τα ζευγάρια που ξεκινάνε μια θεραπεία υπογονιμότητας, ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές που η θεραπεία αυτή δεν έχει θετικό αποτέλεσμα. Τι είναι όμως αυτό που ευθύνεται σε μία τέτοια περίπτωση? Είναι το ενδεχόμενο μιας λανθασμένης καθοδήγησης? Η έλλειψη ενημέρωσης? Παθολογικά προβλήματα? Το στρες? Οι σκέψεις γυρνάνε γύρω από το ενδεχόμενο και την αγωνία αν θα υπάρξει ποτέ επιτυχία με τη λήξη μιας θεραπείας! Και, φυσικά, σε αυτόν τον κυκεώνα σκέψεων, έρχεται να προστεθεί στην σύγχυση που βιώνει το ζευγάρι, η πίεση από τον κοινωνικό, επαγγελματικό και οικογενειακό περίγυρο, καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στην Ελλάδα του 2017 η οικογένεια παίζει ακόμα τον βασικό και θεμελιώδη ρόλο στην ζωή ενός ενήλικου ανθρώπου.
Ευθύνες είναι δυνατόν να αποδοθούν σε πολλούς παράγοντες. Κάποια από τα αίτια, λοιπόν, που είναι σε θέση να επηρεάσουν αρνητικά τη γονιμότητα ενός ζευγαριού και να επιφέρουν αρνητικά αποτελέσματα σε μία θεραπεία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι τα εξής:
Ηλικία
Η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο στη δυνατότητα της γυναίκας να καταφέρει να κυοφορήσει αλλά και να τεκνοποιήσει. Η γονιμότητα της γυναίκας βρίσκεται στο ζενίθ της στα 20-25 έτη. Έως τα 35 έτη μειώνεται μεν αλλά με πολύ αργό ρυθμό και από την ηλικία των 35 και έπειτα παρατηρείται σημαντική μείωση, και αυτό γιατί επηρεάζεται αρνητικά η ποιότητα του ωαρίου καθώς αυξάνεται η πιθανότητα χρωμοσωμιακής ανωμαλίας στο έμβρυο που δημιουργείται και που τις περισσότερες φορές καθορίζεται από την γενετική κατεύθυνση του ωαρίου. Επιπρόσθετα, σε κάποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητο να αναφέρουμε ότι η βιολογική ηλικία των ωοθηκών είναι διαφορετική από την ηλικία της γυναίκας με αποτέλεσμα πάρα το νεαρό της ηλικίας μιας κυρίας οι ωοθήκες της να είναι αρκετά «γερασμένες». Συχνά, αυτή η κατάσταση οδηγεί σε πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια (πρόωρη εμμηνόπαυση).
Ενδομητρίωση
Η Ενδομητρίωση, η οποία επηρεάζει πολλές γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία, αποτελεί την παρουσία κυττάρων του ενδομήτριου (ενδομήτριο είναι ο εσωτερικός χιτώνας της μήτρας) σε έκτοπες θέσεις. Τα ακριβή αίτια της καλοήθους αυτής νόσου δεν είναι απολύτως γνωστά. Ίσως προέρχονται από κάποια γενετική προδιάθεση, διαταραχές του ανοσοποιητικού ή κάποιο παθολογικό γεγονός το οποίο προέκυψε κατά τη διάρκεια της ζωής της γυναίκας. Ιδιαίτερα ανησυχητική χαρακτηρίζεται η πρώιμη εμφάνιση της σε νεαρά κορίτσια, όπου χρήζει υψίστης προσοχής, αξιολόγησης του βαθμού της αλλά και αντιμετώπισης της, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαία η χειρουργική επέμβαση, ώστε να μην επηρεαστεί η δυναμική της ωοθήκης να παράγει ωοθυλάκια και συνεπώς η γονιμότητα της. Λοιμώξεις της πυέλου (λοιμώξεις των εσωτερικών γεννητικών οργάνων) Η διάγνωση της καθίσταται δύσκολη λόγω της ποικιλίας των συμπτωμάτων. Ελάχιστες είναι οι γυναίκες που έχουν ακουστά τη λεγόμενη φλεγμονώδη νόσο της πυέλου (PID), μια γυναικολογική πάθηση που συνδέεται με την υπογονιμότητα και την έκτοπη κύηση. Τα συμπτώματα της είναι ήπια ή και ανύπαρκτα πολλές φορές και αποτελεί λοίμωξη η οποία επηρεάζει αρνητικά και ίσως επικίνδυνα τη μήτρα, τις σάλπιγγες καθώς και ολόκληρο το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας. Πολλοί είναι οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που ευθύνονται για την εμφάνιση της λοίμωξης αυτής, με κυριότερο υπαίτιο αυτών τα χλαμύδια.
Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια
Σε μια γυναίκα με φυσιολογικό εμμηνορρυσιακό κύκλο, με την πάροδο του χρόνου παρατηρείται μείωση του αριθμού των ωαρίων, διαταραχή στις περιόδους της με λιγότερες ημέρες αιμορραγίας ή ελάττωση της ποσότητας του αίματος και, τέλος, μία μη αναστρέψιμη διακοπή του έμμηνου κύκλου της, γνωστή ως εμμηνόπαυση. Ως πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια ορίζεται η εμφάνιση των ανωτέρω δεδομένων σε γυναίκες πριν από την ηλικία των 40. Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια οφείλεται είτε στην αδυναμία λειτουργίας των ωοθηκών είτε στην αδυναμία λειτουργιάς της υπόφυσης να παράγει φυσιολογικά επίπεδα αναπαραγωγικών ορμονών.
Δυσπλασίες μήτρας (όπως δίκερος, τοξοειδής, μονόκερος μήτρα, κ.α.)
Οι συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια σχηματισμού των γεννητικών οργάνων ήδη από την εμβρυϊκή ζωή. Οι ανωμαλίες αυτές αφορούν διαφοροποιήσεις στη δομή και την κατασκευή της μήτρας, και έχουν να κάνουν τόσο με την εξωτερική όσο και με την εσωτερική της μορφή. Οι δυσπλασίες αυτές αποτελούν σημαντική πάθηση του γεννητικού συστήματος καθώς επηρεάζουν άμεσα και σημαντικά τη γονιμότητα. Τις περισσότερες φορές είναι εύκολο να γίνουν αντιληπτές καθώς σχετίζονται έντονα με τα συμπτώματα της περιόδου ή μπορούν να πέσουν στην αντίληψη του γυναικολόγου μέσα από ένα υπερηχογράφημα των έσω γεννητικών οργάνων ή μέσα από μια υστεροσαλπιγγογραφία.
Σαλπιγγίτιδα
Σε περίπτωση βλάβης ή καταστροφής των σαλπίγγων όχι μόνο το σπέρμα αδυνατεί να φτάσει στο ωάριο αλλά και το γονιμοποιημένο έμβρυο δε μπορεί να φτάσει στη μήτρα για να εμφυτευθεί, να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί σε εγκυμοσύνη. Οι αιτίες για τις βλάβες στις σάλπιγγες ή την απόφραξη αυτών εντοπίζονται σε φλεγμονή των σαλπίγγων (σαλπιγγίτιδα, η οποία προκαλείται από Χλαμύδια και σπανιότερα από Βλεννόρροια), προηγούμενη έκτοπη κύηση όπου ένα γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτεύεται και αρχίζει να αναπτύσσεται στη σάλπιγγα αντί στη μήτρα ή προηγούμενη χειρουργική επέμβαση στην κοιλιακή χώρα ή την πύελο (κάτω μέρος κοιλιακής χώρας).
Διαταραχές περιόδου
Ο κύκλος της περιόδου είναι σημαντικός για την επίτευξη εγκυμοσύνης. Ο κύκλος της περιόδου αποτελεί βασική προϋπόθεση όχι μόνο της ωορρηξίας αλλά και απαραίτητο για την προετοιμασία του ενδομήτριου, έτσι ώστε αυτό να είναι έτοιμο να δεχτεί το έμβρυο. Ένας συνήθης κύκλος περιόδου διαρκεί 28 μέρες, με την ωορρηξία να σημειώνεται από την 9 η έως και 14 η ημέρα του κύκλου. Σε περιπτώσεις ακανόνιστου κύκλου είναι δύσκολο να καταστεί σημειώσημη η ωορρηξία με αποτέλεσμα τις κατευθυνόμενες επαφές, εφόσον δεν είναι εφικτός ο προσδιορισμός των γόνιμων ημερών. Η πιο συχνή αιτία για ακανόνιστους κύκλους είναι το σύνδρομο Πολυκυστικών ωοθηκών, το οποίο χαρακτηρίζεται από την υπερπαραγωγή ανδρογόνων η οποία επηρεάζει την ωορρηξία και σχετίζεται με την υπόφυση και τις ωοθήκες. Οι διαταραχές της ωορρηξίας και το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών στοχοποιούνται επιπρόσθετα και για το ζήτημα της υπογονιμότητας στο 25% των ζευγαριών.
Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις, κατά ένα μεγάλο ποσοστό, ευθύνεται το ανοσοποιητικό σύστημα με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας. Ακόμη, ένα φλέγον ζήτημα σε περιστατικά υπογονιμότητας, καθ’έξιν αποβολών αλλά και αποτυχημένων διαδικασιών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι να αποκλειστεί οποιαδήποτε ανδρική παθολογία (κινητικότητα, ζωτικότητα, μορφολογία).
Η προσπάθειά μας να βοηθήσουμε τα ζευγάρια να μας εμπιστευθούν με σκοπό να αποκτήσουν παιδί δεν είναι μόνο ιατρική υπόθεση αλλά κυρίως ανθρώπινη. Αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται στήριξη να προσπαθήσουν, και είναι δύσκολο να τους κάνεις να σε ακούσουν, να σε καταλάβουν και να εφαρμόσουν αυτά τα οποία τους λες. Είναι ζευγάρια απογοητευμένα τα οποία δεν τα είχαν αντιμετωπίσει ως ανθρώπους που θέλουν τη βοήθειά σου αλλά ως μονάδες. Αλήθεια πόσοι ιατροί καταναλώνουν όλη την ενέργειά τους, ψυχική και ιατρική, για να τους βοηθήσουν και να τους σταθούν; Αυτό τους λείπει και είναι από τις πιο σημαντικές δυσκολίες αλλά και εικόνες που συναντούμε σε αυτά τα ζευγάρια. Η ομάδα μας προσπαθεί να αλλάξει αυτή τη γενικευμένη εικόνα στον κόσμο που μας χτυπάει το κουδούνι και να δώσει όλη τη θετική της ενέργεια και γνώση για το στόχο τους που είναι και στόχος μας. Αφιερωμένο σε όλους εσάς που νιώθετε ότι δεν σας καταλαβαίνουν και που έχετε ανάγκη να εμπιστευτείτε το όνειρο σας να φέρετε ένα παιδί στον κόσμο αυτό.
